Η Μ ά χ η τ η ς «Ο ξ υ ν ε ί α ς» του Δημητρίου Ράπτη, 

Από τα απομνημονέυματά του “Φωτεινές και μαύρες σελίδες μιας εποχής”

 Στις 10 του Φλεβάρη 1943 εφόσον πληροφορήθηκαν οι Ιταλοί ότι στα χωριά μας παρουσιάσθηκαν αντάρτες απαγόρευσαν τους πο­λίτες να πηγαί­νουν στην Καλαμπάκα.

Με τους έλληνες πράκτορές τους έστειλαν μήνυμα να τους παραδώσουν τρόφιμα και ζώα. Οι αντιστασιακές οργανώσεις απή­ντησαν με το «μολών λαβέ».

Ξεκί­νησε τότε ένα τάγμα προς το χωριό Οξύ­νεια οι κάτοικοι φύγανε από το χωριό ουδείς έμεινε. Μαθαίνουμε τη διαταγή από τον Αδαμάντιο προς όλους τους υπευθύ­νους των χωριών. Άπαντες οι κάτοικοι των χωριών εφεδρικώς κ.τ.λ. θα είστε εν επιφυλακή μέχρι νεωτέρας μας διαταγής, υπογραφή Καπε­τάν Αδαμάντιος.

Στις 10 του μηνός την επομένη ημέρα το πρωί. Διαταγή. Άπαντες έτοι­μοι. Οι Ιταλοί έκαμαν εκβιασμό εάν δεν επιστρέψουν οι κάτοικοι στο χωριό θα το κάψουμε. Έκαψαν το πρώτο σπίτι πολλοί φοβήθηκαν και ένας ένας επέστρεψαν. Τα μεσημέρι λαβαίνουμε διαταγή όλα τα γύρω χωριά να κινη­θούν προς Οξύνεια, φυσικά όχι οι γέροντες όλοι οι νέοι. Θα χτυπήσουμε τους Ιταλούς. Τις ενέδρες τις είχαν στήσει. Σε δύο ώρες όλοι βρισκόμασταν στις θέσεις στα γύρω υψώματα με τσε­κούρια, μαχαίρια και καραμπίνες.

Εμπροσθοφυ­λακή οι αντάρτες και πλαγίως ήταν από τα χωριά η οπισθοφυ­λακή. Ο Αδαμάντιος, Ζαραλής, Παπαθανάσης ή Πούλιος τη δεξιά πλαγιά. Κόνι­σμα βρύση Κανάρη, διότι στη θέση αυτή έγινε η μεγαλύτερη μάχη κρά­τησε πάνω από τρεις ώρες.

Τα πάντα έτοιμα. Οι Ιταλοί ξεκίνησαν περί τις τρεις το απόγευμα αφού πρώτα έκαψαν 6-7 σπίτια, προς Καλαμπάκα. Το σύνθημα ήταν μόλις ακουστεί η πρώτη του­φεκιά να βάλουμε από όλες τις πλευρές να τους αιφνιδιά­σουμε και να τα χάσουν.

Προχωρούσε η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών. Μπροστά είχαν τους αγωγιάτες χωριάτες με τα ζώα που τα είχαν λάφυρα φορτωμένα.

Στο χωριό δεν άφησαν τίποτε. Ζώα σκότωσαν τα βαρέλια με τα κρασιά τ’ άνοιξαν. Ήταν δε και μεθυσμένοι από τσίπουρο και κρασί.

Έλεγε ο υπαξιωματικός Ιταλός Φερεντίνος όπως μας τα είπαν οι αγωγιάτες. Ο Φερεντίνος ήταν γα­μπρός του Βασίλη Παπαφιλίππου από Καλαμπάκα. Πoυ Παρτιζιάνο, Παρτι­ζάνο ε Παρτιζάνο, έλεγαν τους αγωγιάτες.

Εκεί που έλεγαν παρτιζιάνο ει­ρωνικά δίνετε η διαταγή πυρ, με την πρώτη ομοβροντία σκοτώθηκε ο Φερε­ντίνος, δεν τελείωσε τη λέξη «παρτιζιάνο» οι αγωγιάτες εγκατέλειψαν τα ζώα και κρύφτηκαν όπου ο καθένας να φυλαχτεί από τα πυρά ουδείς αγω­γιάτης έπαθε τίποτε.

Η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών δεν κράτησε ούτε ένα τέταρτο. Ρί­χτη­καν οι αντάρτες πιάσανε αιχμαλώτους, εκεί πιάστηκε ο Βασ. Πα­παφιλίππου ζωντανός κουνιάδος του Φερεντίνου, ήταν με στολή ιτα­λική και δύο άλλοι της αυτής ράτσας.

Η οπισθοφυλακή των Ιταλών περίπου 300 μέτρα, εκεί βρίσκο­νταν ο ταγματάρχης Ιταλός ο οποίος έστησε τους όλμους και πολυ­βόλα και θέριζαν προς όλες τις κατευθύνσεις, επειδή ήμουν οπισθο­φυλακή και γνωρίζω τα πυρά των Ιταλών πήγαιναν βροχή εκεί πά­θαμε ζημιά σκοτωθήκανε περί τους επτά δικοί μας και η βροχή άρχισε να δυναμώνει.

Μας πήρε η νύχτα, το πο­λυβόλο των Ιταλών και οι όλ­μοι βάλανε συνέχεια, τα πυρά τα δικά μας άρ­χισαν να αραιώνουν διότι δεν είχαμε σφαίρες, από τα αριστερά η οπισθοφυ­λακή η δική μας νεκρώθηκε.

Η δεξιά με τον Αρχηγό Αρισ. Μπλούτσο προ­χωρούσε προς κατάληψη του τελευταίου πολυβόλου, φωνάζουν «τους φά­γαμε αέρα απάνω τους, μην φοβάσθε».

Τότε βλέπω διότι πέταξαν και φωτοβολίδες τον Ευάγγελο Αγγέλη από το χωριό μου Σταγιάδες ορμητικός και φωνές πέφτει απάνω στο πο­λυβόλο με μια χειροβομβίδα.

Σταμάτησαν τα πυρά, νύχτα βροχή δεν βλέπαμε τίποτε ο δε ταγματάρχης Ιταλός σκοτώθηκε εκεί στην ομάδα του Αρισ. Μπλούτσου εκεί τον σκότωσε ο Βαγ. Αγγέλης, σκοτώθηκε και ο χωριανός μου ΔΗΜΟΣ ΖΗΣΗΣ.

Τέλος η μάχη. Αιχμάλωτοι Ιταλοί 184 νεκροί 120, περί τους 15 Ιταλούς έφυγαν και γλίτωσαν.

 Ακριβώς έτσι έγινε η μάχη. Πήραν μέρος σ’ αυτή τη μάχη τα χωριά Γαύρογο με επικεφαλή το Μάνδρα Βουρλοχώρι νυν Αχλα­δαία, Κερασιά Θεοτόκος, Αγιόφυλλο επικεφα­λής Αθαν. Πούλιος ιερεύς. Αγναντιά Σταγιάδες, Κακοπλεύρι (Πριόνια, Καταφύγι Γρεβενών περιφε­ρείας) (Οξύνεια), το πρώτο χωριό της πε­ριφέρειας Καλαμπάκας που υπέστη την πρώτη επιδρομή του κατα­κτητή, παρά την αντίρρηση του αρχηγείου των Χασίων να μη χτυπη­θούν οι Ιταλοί.

Ο Αδαμάντιος δε πειθάρχησε και έφερε τα ωραία απο­τελέσματα εκτός από άλλα εφοδιάστηκε το αντάρτικο από οπλισμό και ρούχα κ.τ.λ.

«Η ιστορία του Αδαμάντιου ήταν μέχρι εδώ. Ούτε έδωσε σημεία ζωής, ούτε το όνομά του ακουγόταν μετά τη μάχη. Λάβαμε διαταγή όπου βρεθεί ο Αδαμάντιος ή Καφαντάρης να συλληφθεί. Από το 1943 που εξαφανίστηκε, ανταμώσαμε στις φυλακές Τρικάλων τον Μάρτιο 1948».

Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε και ο Ιωάννης Λάμπρου από Οξύνεια.

Τους αιχμαλώτους Ιταλούς τους πήγαν το βράδυ στο Ξηροπόταμο. Την επομένη 12 του μηνός συγκεντρωθήκαμε στο χωριό Αγναντιά, εκεί φέρανε και τους αιχμαλώτους. Τους δώσανε φάγανε τους έβγα­λαν τα ρούχα τους έδωσαν παλιά χωριάτικα και τους άφησαν ελεύθε­ρους - πήγαν στην Καλαμπάκα.

Γράφει ο Αρσενίου στο βιβλίο του για τη μάχη Οξύνειας και φέρει τον Ζα­ραλή ως ενέργεια δική του. Ναι, ο Ζαραλής δε γνώριζε πολλά πράγματα ακολουθούσε πιστά τον Αδαμά­ντιο ως προς τη μάχη έδειξε ανδρισμό. Αλλά ως προς τα σχέδια και την απόφαση είναι του Αδαμαντίου αυτή είναι η αλή­θεια. Δεν γνω­ρίζω αν στα αρχικά σχέδια στρατηγικής που συμμετείχε και ο Ανθυ­πολοχαγός Αριστείδης Μπλούτσος.